Het idee dat dakloze mensen ervoor kiezen om op straat te leven, is diep geworteld in de publieke opinie. Toch verbergt deze simplistische opvatting een veel complexere realiteit. Bij Straatverplegers merken we dagelijks net het omgekeerde: niemand wil echt op straat leven. Want het straatleven is net een vicieuze cirkel waaruit men maar moeilijk kan ontsnappen.
Verlies van hoop door stroom aan tegenslagen
De mensen die wij begeleiden, hebben vaak zware beproevingen doorstaan: familiebreuken, mentale gezondheidsproblemen, geweld, extreme armoede... In het gezicht van zoveel tegenslag verliezen ze soms de hoop op een betere toekomst. Wie dan jarenlang op straat leeft zonder concreet vooruitzicht op huisvesting, vindt het moeilijk om zich een ander leven voor te stellen. Velen raken het gewoon - niet omdat ze op straat willen leven, maar omdat ze alle hoop op beterschap hebben opgegeven..
Het leven op straat: een schijnbare keuze, een illusie van controle
Sommige mensen lijken gehecht aan het leven op straat en beweren zelfs bewust voor deze levensstijl te kiezen. Dit geeft hen vaak het gevoel dat ze weer controle krijgen over een bestaan dat gekenmerkt wordt door instabiliteit en herhaalde mislukkingen. “Ik ben dakloos en er is geen verbetering in zicht. Dus kan ik er maar beter voor kiezen en er mijn kracht van maken,” horen we soms. Maar op lange termijn is dit onmogelijk vol te houden. Naarmate het lichaam verzwakt en het isolement toeneemt, wordt de noodzaak van een stabiele woonomgeving steeds duidelijker.
Onze ervaring leert dat zodra mensen worden gehuisvest, de meeste niet meer terug naar de straat willen, ook al is de overgang moeilijk. Een van onze patiënten in Luik is daar een goed voorbeeld van. Na enkele maanden in een woning raakte hij deze helaas kwijt en belandde opnieuw op straat. Deze plotselinge terugkeer naar zwerven deed hem de harde realiteit van het straatleven inzien en versterkte zijn wil om nooit meer in die situatie terecht te komen.
Begeleiding op maat: de sleutel tot duurzame huisvesting
Als sommige mensen op een bepaald moment een huisvestingsoplossing weigeren, is dat zelden omdat ze hulp afwijzen. Het is eerder een reactie op negatieve ervaringen of onaangepaste oplossingen. Zoals onze coördinerende arts, Dr. Pierre Ryckmans, uitlegt: “Het gaat niet om een afwijzing van huisvesting op zich, maar om wantrouwen tegenover een systeem dat hen vaak in de steek heeft gelaten.”
Bij Straatverplegers weten we dat een woning op zich niet volstaat: er is ook persoonlijke begeleiding nodig, afgestemd op ieders tempo en behoeften. Daarom werken we samen met huisvestingspartners zoals Sociale Vastgoedkantoren, die een flexibeler en zorgzamer kader bieden dan de klassieke sociale huisvesting.
Een andere kijk om beter te helpen
In plaats van dakloze mensen te veroordelen, is het essentieel om de complexiteit van hun situatie te begrijpen. Nee, ze weigeren geen huisvesting uit vrije wil, maar omdat het straatleven hen gevangen houdt in een overlevingsmechanisme waarin elke verandering als een risico aanvoelt. Door aangepaste oplossingen te bieden, vertrouwen op te bouwen en langdurige begeleiding te voorzien, weten we dat terugkeer naar huisvesting mogelijk is.
Bij Straatverplegers zijn we ervan overtuigd dat het doorbreken van deze misvattingen ons helpt om effectiever te handelen tegen dakloosheid. Want iedereen heeft recht op een woning, maar ook op de nodige steun om er te kunnen blijven wonen.