De bouw van meer sociale huisvesting wordt vaak voorgesteld als de voor de hand liggende oplossing om dakloosheid aan te pakken. Maar deze aanpak, hoe belangrijk ook, is niet voldoende om het probleem van op straat levende mensen op te lossen.
Gecumuleerde achterstand en eindeloze wachtlijsten
In de afgelopen 30 jaar is sociale huisvesting in Europa grotendeels verwaarloosd, wat heeft geleid tot een kritieke situatie, gekenmerkt door eindeloze wachtlijsten. Hoewel het idee om meer sociale huisvesting te bouwen noodzakelijk is, garandeert het geen oplossing voor dakloze mensen. Er zijn momenteel bij de toewijzing van deze woningen geen specifieke quota of duidelijk omschreven prioriteiten voor mensen die op straat leven. Zelfs als de sociale woningvoorraad groter wordt, zal die waarschijnlijk vooral ten goede komen aan degenen die al in de administratieve circuits zijn opgenomen en zullen de meest kwetsbaren uit de boot vallen.
Noodzaak van gereserveerde woningen
Niet alleen meer sociale huisvesting is nodig, maar ook huisvesting speciaal voor mensen die direct van de straat komen. Innovatieve benaderingen zoals het Housing First-programma laten zien dat duurzame oplossingen mogelijk zijn. Om hun effectiviteit te maximaliseren, moeten deze programma's echter worden gecombineerd met speciale sociale huisvesting, in de vorm van positieve discriminatie.
Deze aanpak heeft tot doel prioritaire toegangskanalen te creëren, waardoor de meest kwetsbare mensen niet kunnen worden geblokkeerd door te rigide criteria voor toewijzing of wachttijden die onverenigbaar zijn met de urgentie van hun situatie. Zonder dit soort gericht beleid zullen dakloze mensen dakloos blijven omdat ze de nodige administratieve en sociale procedures voor toegang tot huisvesting niet kunnen voltooien.
Nederlands voorbeeld: hoge sociale huisvesting maar aanhoudende dakloosheid
Het idee dat massale bouw van sociale woningen voldoende zou zijn om dakloosheid te verminderen, wordt tegengesproken door het voorbeeld van sommige landen. In Nederland is het aantal daklozen de afgelopen jaren toegenomen, ondanks één van de hoogste aantallen sociale woningen in Europa. De reden hiervoor is dat de toegang tot deze woningen afhankelijk blijft van administratieve en sociale criteria waaraan mensen in uiterst precaire situaties moeilijk kunnen voldoen. Zonder binnen deze voorzieningen specifiek met dakloze mensen rekening te houden, is een groter aanbod van sociale woningen alleen dus niet voldoende om in hun behoeften te voorzien.
Naar een ambitieuzer integratiebeleid
De centrale vraag is niet alleen of er meer sociale woningen moeten worden gebouwd, maar ook of er een specifiek beleid kan worden ingevoerd om dakloze mensen aan deze woningen te helpen. Hoewel leven op straat soms als een criterium wordt beschouwd om ervoor in aanmerking te komen, wordt er onvoldoende rekening mee gehouden om aan de behoeften van dit kwetsbare publiek te voldoen. Wil sociale huisvesting een echte oplossing worden voor het daklozenprobleem, dan is het essentieel om een ambitieuzere strategie te ontwikkelen op basis van gericht beleid, passende steunmaatregelen en sterke politieke wil. Alleen door een alomvattende en inclusieve aanpak wordt de toegang tot huisvesting een effectief wapen in de strijd tegen dakloosheid.